چرخش مفهوم سیاست و بازآفرینی امر سیاسی: درک زمینه‌های هستی‌شناختی

author

  • علی اشرف نظری دانشیار گروه علوم سیاسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
Abstract:

ناتوانی اندیشۀ لیبرال از فهم درست امر سیاسی و بی‌توجهی به ویژگی سازندة آنتاگونیسم موجب شکل­گیری عصر پساسیاست و ناتوانی اغلب نظریه­پردازان در تبیین وضعیت جاری شده است؛ اینکه چرا احزاب پوپولیستی راست افراطی (به‌عنوان زمینة بحران عمیق­ هویت سیاسی) یا القاعده توانسته به موفقیت­هایی دست یابد. شانتال موف در پاسخ به چنین بحران­هایی، از ضرورت شکل­گیری عصر «پسادموکراتیک» سخن می­گوید که می­بایست کاملاً دربرگیرنده و فراگیر باشد. منظور از عصر پسادموکراتیک، عصری است که در آن به‌جای اجماع – که نابودکنندۀ هستۀ اصلی دموکراسی است- شاهد شکل­گیری تکثر و تنوع کنش­ سیاسی در چارچوبی متعارض و متخالف با یکدیگریم. از این منظر، تضعیف وظایف مدنی و هویت­یابی اجتماع سیاسی، نتیجۀ خصوصی شدن فزایندة زندگی اجتماعی و فضای عمومی است که تنها راه برون­رفت از این وضعیت و تضمین آزادی، زدودن دوپار­گی میان فرد و جامعه و احیای ارزش مشارکت سیاسی برای شهروندان است. در مقالۀ حاضر به بحث، نقد و ارزیابی مفاهیم، صورت‌بندی تحلیلی و چشم­اندازهای محوری دیدگاه موف دربارة مدرنیته و گفتمان لیبرال، تمایز هستی­شناختی امر سیاسی از سیاست، جایگاه سوژه و نقش شهروندان در دموکراسی رادیکال می‌پردازیم.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

سیاست، پایدیا و دولت؛ امر سیاسی و بنیان بیناذهنی آن

یکی از مهم‌ترین مسائلی که در ارتباط با مفهوم دولت در طول قرن‌های متمادی مورد بررسی فیلسوفان و نظریه‌پردازان سیاست بوده‌ را باید در نسبت میان مسئله تربیت و سیاست جستجو کرد. مسئله‌ای که به یک عبارت، گره‌گاه اولیه‌ نظریه‌پردازی درباره سیاست در یونان باستان بوده‌ و هنوز اهمیّت زیادی را در پرداختن به دولت و مسائل مربوط به آن به‌خود اختصاص می‌دهد؛ تا جایی‌که هر پرسشی از چیستی دولت، سیاست و مفاهیمی که ...

full text

بازخوانی انتقادی مفهوم امر سیاسی در نظریۀ کارل اشمیت

کارل اشمیت (1985-۱۸۸۸) یکی از بحث­برانگیزترین متفکران سیاسی و حقوقی و از ­نظریه­پردازان برجستة قرن بیستم است. از دیدگاه اشمیت، لیبرالیسم بر ایدة تضاد دولت و جامعه و دولت حداقلی استوار است و از چند نظر قابل نقد است: عدم تلازم لیبرالیسم با دموکراسی، تحلیل رویه­ای به‌جای تحلیل ستیزش و تأکید لیبرالیسم بر رویه­گرایی و نادیده گرفتن جدال و ستیزش و دوست و دشمن، تقلیل جایگاه انسان و سیطرة نوعی دیدگاه فر...

full text

گذار پارادایمی، بازآفرینی امر سیاسی و فهم گذارهای پیش روی ایران

جهان امروز دستخوش دگرگونی‌های بنیادین است؛ دگرگونی‌هایی که ناظر بر گذار پارادایمی است. این وضعیت نوپدید با دو پرسش کانونی همراه است: نخست آنکه ویژگی‌های این گذار چیست؟ و دیگر آنکه تاثیر آن بر ایران امروز را چگونه میتوان تبیین کرد؟ به طور کلی گذار پارادایمی ناظر بر دگرگونی در صورت بندی روابط اجتماعی از یکسو و پیدایی جنبش های اجتماعی جدید از دیگرسو است. گذاری که با شکل دادن به نوع جدیدی از سوژه ی...

full text

سیاست، پایدیا و دولت؛ امر سیاسی و بنیان بیناذهنی آن

یکی از مهم ترین مسائلی که در ارتباط با مفهوم دولت در طول قرن های متمادی مورد بررسی فیلسوفان و نظریه پردازان سیاست بوده را باید در نسبت میان مسئله تربیت و سیاست جستجو کرد. مسئله ای که به یک عبارت، گره گاه اولیه نظریه پردازی درباره سیاست در یونان باستان بوده و هنوز اهمیّت زیادی را در پرداختن به دولت و مسائل مربوط به آن به خود اختصاص می دهد؛ تا جایی که هر پرسشی از چیستی دولت، سیاست و مفاهیمی که این...

full text

امر سیاسی

به نظر می‌رسد داشتن توافقی بر سر موضوع سیاست، سمت و سوی فعالیت‌های نظری و عملی هر قوم را سامان می‌بخشد. موضوع سیاست آن‌گاه که جامع و مانع باشد، «امر سیاسی» نامیده می‌شو...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 47  issue 1

pages  257- 277

publication date 2017-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023